ΓΑΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΑ

Ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα που συμβαίνει στα χωριά είναι ο γάμος.Κάποτε οι γάμοι γινόντουσαν μόνο με τραγούδια!!Υπάρχουν περιγραφές για το πως γινόταν ο γάμος, πως ξεκίναγε, με πιο τραγούδι, άλλα τραγούδια που ακουγόντουσαν?Υπάρχουν βιβλία που να αναφέρουν ακριβώς την διαδικασία?Κάποιο video τραβηγμένο από γάμο?

Χαιρετισμούς απο τη χώρα του Χάους (Χαονία) και του Απείρου (Άπειρος)!
Όσον αφορά στο γάμο με πολυφωνικά τραγόύδια υπάρχουν 3-4 βιβλία με σημαντικές περιγραφές. "ΣΩΤΗΡΑ" για το παλιό μου χωριό στην Άνω Δερόπολη, "Ο ΓΑΜΟΣ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΟΥ" -Μπόλιας ο συγγραφέας; δεν θυμάμαι, το έχω στην Αθήνα, "ΠΩΓΩΝΙ ΔΕΡΟΠΟΛΗ, ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ" του παπά Μάτσια από τα Κτίσματα και, τέλος, το βιβλίο που παρουσιάζεται στην πρώτη σελίδα, "ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΕΚΕΙΝΗΣ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ" του Τηλέμαχου Κώτσια που διαδραματίζεται όλο σε ενα δεροπολίτικο γάμο. Υπάρχουν σίγουρα κι άλλα, συνήθως βιβλία που έγραψαν δάσκαλοι για τα χωριά τους προσφέροντας ανεκτίμητη λαογραφική εργασία.

Αν και έγινε μια προσπάθεια να καταγραφτεί ο παλαιός γάμος στο χωριό Γλύνα από τον Χρήστο Γιάννη, δυστυχώς δεν έγινε δυνατόν να γνωρίζομε τη γνήσια μελωδία πολλών τραγουδιών γιατί τότε που καταγράφηκαν δεν υπήρχαν μέσα ηχογράφησης. Δημοσιεύτηκαν χωρίς την παραμικρή παραλλαγή από την γνήσια αφήγηση στις παρακάτω ιστοσελίδες:

http://users.forthnet.gr/ath/photogli/songs.html

http://www.glina-club.com/ethimagamoy.php

http://www.dropoli-club.com/component/option,com_fireboard/Itemid,28/func,view/id,49/catid,80/lang,el/

Photogli πολύ καλή η παρουσίαση. Να παραθέσω κι εγώ μια πηγή αν κι είμαι σίγουρος ότι μόνο εγώ την έμαθα τώρα κι εσείς την ξέρετε. Βιβλίο του ΘΑΝΑΣΗ ΜΠΟΛΟΥ-ΜΠΙΡΜΠΙΛΗ "Ο ΓΑΜΟΣ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΟΥ" (περιοχή Πωγωνίου) από τις εκδόσεις ΔΩΔΩΝΗ. Βγήκε το 1999, εγώ τώρα το βρήκα σε βιβλιοπωλείο οπότε πρέπει να υπάρχει και να μην έχει εξαντληθεί.

ΝΙΚΟΣ έγραψε:Photogli πολύ καλή η παρουσίαση. Να παραθέσω κι εγώ μια πηγή αν κι είμαι σίγουρος ότι μόνο εγώ την έμαθα τώρα κι εσείς την ξέρετε. Βιβλίο του ΘΑΝΑΣΗ ΜΠΟΛΟΥ-ΜΠΙΡΜΠΙΛΗ "Ο ΓΑΜΟΣ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΟΥ" (περιοχή Πωγωνίου) από τις εκδόσεις ΔΩΔΩΝΗ. Βγήκε το 1999, εγώ τώρα το βρήκα σε βιβλιοπωλείο οπότε πρέπει να υπάρχει και να μην έχει εξαντληθεί.

Κύριε ΝΙΚΟ δεν κατάλαβα τι εννοείτε με αυτό. Από που ως που εσείς προσωπικά γνωρίζετε ότι εγώ το ξέρω; Το ξεπέταξες πολύ ειρωνικά αυτό, και δίνεις την εντύπωση στους αναγνώστες πως το αντιγράψαμε από εκεί. Είστε σίγουροι;

ΚΑΜΙΑ ΣΧΕΣΗ! ΕΓΩ ΕΙΠΑ ΟΤΙ ΤΩΡΑ ΔΙΑΒΑΖΩ ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΣΤΟ ΦΟΡΟΥΜ ΜΑΛΛΟΝ ΤΑ ΞΕΡΟΥΝ ΕΔΩ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΑ. ΚΑΙ ΤΟ ΓΡΑΨΑ ΑΥΤΟ ΓΙΑΤΙ ΠΡΟΤΕΙΝΑ ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΠΟΥ ΦΟΒΟΜΟΥΝ ΟΤΙ ΗΔΗ ΤΟ ΞΕΡΟΥΝ ΟΙ ΑΛΛΟΙ. ΕΓΩ ΤΩΡΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΖΩ ΚΑΙ ΗΘΕΛΑ ΝΑ ΤΟ ΜΟΙΡΑΣΤΩ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ. ΚΑΙ ΤΑ ΜΠΡΑΒΟ PHOTOGLI ΕΙΝΑΙ ΕΙΛΙΚΡΙΝΗ ΚΑΙ ΟΧΙ ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ. ΠΑΡΕΞΗΓΗΣΗ.

Ευχαριστώ ΝΙΚΟ για την τοποθέτηση. Η παρεξήγηση διορθώθηκε.

Τρια πολυφωνικά τραγούδια του γάμου έτσι όπως τα κατέγραψε στο βιβλίο του για το χωριό του "ΣΩΤΗΡΑ" ο τ. Επιθεωρητής Δημοτικής Εκπαίδευσης Κωνσταντίνος Κουλιδάς.

ΔΙΑΜΑΝΤΟΝΥΦΗ

Ποια είναι εκείνη στα βαμπάκια, διαμαντόνυφη,
ποια ειν’ εκείνη που κεντά, διαμαντόνυφη κυρά;
Κέντησε μου την μπροστέλα, διαμαντόνυφη,
κέντησε την μου καλά, διαμαντόνυφη κυρά.
Βαλ’ της τέλια και μετάξια, διαμαντόνυφη,
και κλωστή μεταξωτή, διαμαντόνυφη χρυσή.

ΣΩΤΗΡΑ (Κ. ΚΟΥΛΙΔΑΣ) 217

ΣΙΓΑ ΝΥΦΗ ΤΟ ΧΟΡΟ

Σιγά νύφη το χορό, μωρ’ νύφη, κυρά-νύφη,
τι σηκώνεται ντουμάνι, μωρή νύφη, κυρά-νύφη,
και λερώνεις τα παπούτσια, μωρή νύφη, κυρά-νύφη,
Σιγά νύφη το χορό, μωρή νύφη, κυρά-νύφη
τι σηκώνεται ντουμάνι, μωρή νύφη, κυρά-νύφη,
και λερώνεις την μπροσέλα, μωρή νύφη, κυρά-νύφη.

ΣΩΤΗΡΑ (Κ. ΚΟΥΛΙΔΑΣ) 218


ΚΙΝΑ, ΚΟΡΗ Μ’ ΚΙΝΑ

- Κίνα, κόρη μ’ κίνα, κίνα και ξεκίνα.
- Να, κινώ, μωρ’ μάνα, μη με παραπαίρεις.
Μη με παραπαίρεις, με παραμονεύεις.
Τώρα το κίνημα μου το ξεπροβόδισμά μου.


ΣΩΤΗΡΑ (Κ. ΚΟΥΛΙΔΑΣ) 218

τα τραγούδια μεταγράφηκαν από το Λουκά Μάκο στο πλαίσιο του προγράμματος "ΑΡΧΕΙΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ" που υλοποιεί η "ΑΠΕΙΡΟΣ" με τη στήριξη του ΥΠΑΚΠ στο Πολύδροσο Θεσπρωτίας.

Εδώ παρουσιάζω μερικά παραδοσιακά τραγούδια του γάμου που μπορέσαμε να συγκεντρώσουμε την δεκαετία του 80 στο χωριό Γλύνα χωρίς την παραμικρή παραλλαγή.

-5-
Λάμπει ο ήλιος λάμπει
Στο παραθύρι σου
Στολίσου μώρη νύφη
Και βάλ'τα ασήμια σου
Ο ήλιος βασιλεύει
Κάτω στα ρέματα
Κι'ο Γιάννος θα σε πάρει
Δεν είναι ψέματα
Ο ήλιος βασιλεύει
Στη θυροπούλα σου
Ο Γιάννος θα σου πάρει
Την αδερφούλα σου
Ο ήλιος βασιλεύει
Πάνω στο φέσι σου
Ο Γιάννος θα σου πάρει
Την ξαδέρφη σου


Αρχείο Χρήστο Γιάννη
Το τραγούδι γράφτηκε ακριβώς όπως μας το είπε
:Αθηνά Γκαμπέση 17 Οκτωβρίου 1985 Γλύνα


٭٭٭



-6-
Δεν στο'λεγα μωρ μάνα
Όλη την εβδομάδα
Τον ξένο μη τον μπάζεις
Και μη τον κουβεντιάζεις
Κρύψε μάνα κρύψεμαι
Να μη με πάρει ο ξένος
Του ξένου ρούχα φόρεσες
Του ξένου δαχτυλίδια
Πώς να σε κρύψω κόρη μου
Να μη σε πάρει ο ξένος
Τον Μάη και τον Απρίλη
Και όλλον τον Θερτή
Θα λάρθω να σε πάρω
Μι γίνεσαι μικρή
Τον Μάη και τον Απρίλη
Και όλον τον Αύγουστο
Θα λάρθω να σε πάρω
Μη κάνεις τ’ άρρωστο





Αρχείο Χρήστο Γιάννη
Το τραγούδι γράφτηκε ακριβώς όπως μας το είπε:
Αθηνά Γκαμπέση 10 Οκτωβρίου 1985 Γλύνα

٭٭٭


--11-
Ποια είναι εκεί με τα βαμβάκια
Διαμαντονυφη
Που κεντάει με την κλωστή
Διαμαντόνυφη χρυσή
Κεντησέ μου το μαντήλι
Διαμαντόνυφη
Κέντησε το με κλωστή
Διαμαντόνυφη χρυσή
Κέντησε μου το γελέκι
Διαμαντόνυφη
Κέντησε το μου καλά
Διαμαντόνυφη κυρά
Κέντησε το το ζωνάρι
Διαμαντόνυφη
Κέντησε το μου καλά
Διαμαντόνυφη κυρά
Κέντησε μου το φουστάνι
Διαμαντόνυφη
Κέντησε το μου καλά
Διαμαντόνυφη κυρά


Αρχείο Χρήστο Γιάννη
Το τραγούδι γράφτηκε ακριβώς όπως μας το είπε:
Αθηνά Γκαμπέση5 Νοεμβρίου 1985 ώρα 11:30(το πρώτο) Γλύνα

٭٭٭